Виҫҫӗмӗш ҫул ӗнтӗ Чӑваш чӗлхи кунне халалласа Трак-Красноармейски тӑрӑхӗнче тӑван чӗлхепе литература вӗрентекенсен творчествӑлла ушкӑнӗ йӗркеленипе (ертӳҫи – Михайлова З.П.) чӑваш чӗлхипе грамматикине лайӑх пӗлекен ачасем хушшинче «Ҫамрӑк ӑсчах» вӑйӑ-конкурс иртет. Проект авторӗ – Красноармейски иккӗмӗш шкулӗнче чӑваш сӑмахлӑхне вӑрентекен Михайлов Виталий Михайлович.
Кӑҫал та вӑйӑ-конкурс виҫӗ турпа иртрӗ. Пӗрремӗш тур районти шкулсенче 10-мӗш класс вӗренекенӗсем хушшинче иртрӗ. Унта кашни шкулта чӑваш чӗлхине чи лайӑх пӗлекене палӑртрӗҫ. Шкулта ҫӗнтернисем (вӗсем пурӗ вуннӑн) иккӗмӗш турта хӑйсен пӗлӳ шайне кӑтартрӗҫ.. Вӗсем чӗлхе наукин лексика, фразеологи, лексикографи, фонетика, морфологи, сӑмах пулӑвӗ, синтаксис, пунктуаци пайӗсене тишкерчӗҫ. Вунӑ ачаран пиллӗкӗшӗ чи матуррисем пулчӗҫ. Вӗсем вара финалта, 3-мӗш турта, тупӑшрӗҫ. Ачасем аналитикӑлла тата тӗпчев ӗҫне ҫывӑх ӑнлавсене тишкерчӗҫ. «Ҫамрӑк ӑсчах – 2009» вӑйӑ-конкурс ҫӗнтерӳҫин ятне Пикшик шкулӗнче 10-мӗш класра вӗренекен Анисимова Ольга ҫӗнсе илчӗ (учителӗ – Тихонова Л.
Ака уйӑхӗн 16-мӗш кунӗнче «Красноармейски иккӗмӗш шкулӗ» муниципаллӑ вӗрентӳ учрежденийӗнче районти шкулсенчи чӑваш чӗлхине лайӑх пӗлекен ачасем хушшинче «Ҫамрӑк ӑсчах» вӑйӑ-конкурс иртрӗ. Унта пӗрремӗш турта ҫӗнтернӗ 10 вӗренекен хутшӑнчӗ. Конкурса ачасем хӑйсен пӗлӳ шайне тӗрӗслерӗҫ. Жюри членӗсен вӗсенчен 5 ача суйласа илмелле. Вӗсенчен пӗри вара виҫҫӗмӗш турта ҫӗнтерӳҫӗ пулса тӑрӗ, «Ҫамрӑк ӑсчах — 2009» медаль ҫӗнсе илӗ.
Ку конкурс кӑҫалхипе виҫҫӗмӗш хут иртет ӗнтӗ. Пӗрремӗшӗнче «Ҫамрӑк ӑсчах — 2007» ята Трак чӑвашла-нимӗҫле гимнази вӗренекенӗ Степанова Татьяна ҫӗнсе илнӗччӗ, «Ҫамрӑк ӑсчах — 2008» ята вара Пикшик шкулӗн вӗренекенӗ Анисимова Надежда тивӗҫнӗччӗ. Конкурс проекчӗн идейине пурнӑҫа кӗртекенӗ — Красноармейски иккӗмӗш шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Михайлов Виталий Михайлович.
Конкурс йӗркипе ҫак сайтра паллашма пулать: http://mixailov.21426s06.edusite.ru/
Акан 16-мӗшӗнче Красноармейски районӗнче те ҫуракине тухрӗҫ. Чи пӗррӗмӗш ку ӗҫӗ «Гигант» ЯХПК-ан I бригади пуҫарӑнчӗ. «Ирень» ятлӑ сорта лартас умӗн удобренипе имҫамлаҫҫӗ — шӑтма пулӑшакан Террасила, Алга 600 микроудобренине, ӳсме пулӑшакан Новосила хута яраҫҫӗ.
Уй-хирте тӑрӑшса ӗҫлекенсене район пуҫлӑхӗ С.А. Николаев та пырса саламларӗ, ӗҫре ӑнӑҫу сунчӗ.
Трак ен тӑрӑхӗнче Красноармейски районӗнчи Янкас ялӗнче ҫуралса ӳснӗ чӑвашсен паллӑ поэчӗ Нестер Янкас ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалланӑ ӗҫсем вӗҫленмен-ха. Акӑ, хальхи кунсенче республикӑри районсем хушшинче шкул ачисен Интернет урлӑ ирттерекен инҫет викторина пырать. Ӑна йӗркелекенӗ — Красноармейски иккӗмӗш шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекен, Нестер Янкас ячӗллӗ Преми лауреачӗ Виталий Михайлович Михайлов. Паянхи куна 59 хурав килнӗ те ӗнтӗ. Викторина Чӑваш чӗлхи кунӗ умӗн ака уйӑхӗн 23-мӗшӗнче вӗҫленет.
Ака уйӑхӗн 6-мӗшӗнчен пуҫласа 23-мӗшӗччен районти шкулсенче чӑваш чӗлхине чи лайӑх пӗлекен аслӑ класра вӗренекенсем хушшинче "Ҫамрӑк ӑсчах" вӑйӑ-конкурс иртмелле. Вӑл виҫӗ турпа иртет. Пӗрремӗш турӗ шкулсенче иртет, унта шкулти чӑваш чӗлхине чи лайӑх пӗлекен ачана суйласа илеҫҫӗ. Иккӗмӗш турта вара виҫҫӗмӗш тура лекессишӗн тупӑшаҫҫӗ. Виҫҫӗмӗш турӗ ака уйӑхӗн 23-мӗшӗнче пулать. Вӑл чӑваш чӗлхине чи лайӑх пӗлекен 5 ача хушшинче иртӗ. Ку конкурса та Виталий Михайлович Михайлов учитель йӗркелесе пырать.
Мӑн Шетмӗ шкулне уҫнӑранпа 175 ҫул ҫитрӗ. Халӗ вӑл хӑйсен ентешӗ — Совет Союзӗн Геройӗ В.В.Васильев — ячӗпе хисепленет. Пуш уйӑхӗн 28-мӗшӗнче вӑтам шкул юбилее пӗрле паллӑ тума кунтан вӗренсе тухнисемпе ҫамрӑк ӑрӑва тарӑн пӗлӳ парассишӗн ырми-канми вӑй хунисене, хӑнасене йыхравларӗ. Вӗсене (200 ытла ҫынна) ачасем ҫӑкӑр-тӑварпа, хавас юрӑпа кӗтсе илчӗҫ.
Пухӑннисем малтанах шкулпа, вӗренӳ пӳлӗмӗсемпе, ал ӗҫӗсен куравӗпе паллашрӗҫ. Уява Р.Г.Герасимовӑпа И.Н. Петрова йӗркелесе пычӗҫ. Шкул директорӗ, район Пухӑвӗн депутачӗ А.И.Васильев вӗрентӳ учрежденийӗн 175 ҫулхи историйӗпе паллаштарчӗ, шкул халӗ мӗнле пурӑнни ҫинче чарӑнса тӑчӗ. Вӑл ресурс центрӗ шутланать, унта 138 ача вӗренет. Пурлӑхпа техника никӗсӗ пуян. Шкулта 26 компьютерлӑ класс пур, 5 учитель хӑйӗн сайтне уҫнӑ. Мӑн Шетмӗсем Чӑваш Республикин Президенчӗн 200 пин тенкӗлӗх грантне тивӗҫнӗ.
Шкул коллективне сумлӑ юбилейпе район пуҫлӑхӗ С.А.Николаев саламларӗ.
Ку уяв сирӗншӗн пысӑк пӗлтерӗшлӗ. Шкул пуянлӑхӗ — учительсемпе вӗрҫнекенсем тата кунта пӗлӳ илсе пурнӑҫ ҫулӗ ҫине тӑнисем.
«Хыпар» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх ҫак кунсенче Красноармейски районӗнчи Упи шкулӗнче Нестор Янкас ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалланӑ литература каҫӗ иртнӗ. Уява Янкас премийӗн лауриачӗсем, Трак тӑрӑхӗнчи Шетмӗ Михали, Николай Ершов сӑвӑҫсем хутшӑннӑ.
Паллах, литература каҫӗ шкул ачисемсӗр иртмен — вӗсем пултаруллӑ сӑвӑҫӑн пурнӑҫӗпе паллаштарнӑ, унӑн сӑввисене пӑхмасӑр каласа панӑ. Унтан Упи культура ҫурчӗ ҫумӗнчи «Ҫавал» фольклор ушкӑнӗ «Ача-пӑча вӑййисем» программӑпа паллаштарнӑ.
Нестор Янкас 1909 ҫулхи нарӑсӑн 20-мӗшӗнче Красноармейски районне кӗрекен Янкасра ҫуралнӑ. Малтан пуҫламӑш шкулта, унтан Упири ултӑ ҫул веренмелли шкулта, каярахпа Ҫерпӳри икӗ сыпӑклӑ шкулта вереннӗ. 1928 ҫулта Шупашкарти типографи ҫумӗнчи ФЗО шкулӗнчен вӗренсе тухнӑ, типографире наборщикре ӗслеме тытӑннӑ.
Раштавӑн 17-мӗшӗнче Красноармейскинчи халӑх пултарулӑхӗн ҫуртӗнче районти «Юрла, тӑван!» фестиваль иртрӗ, пултарулӑх ушкӑнӗсем хӑйсен ӑсталӑхӗпе паллаштарчӗҫ. Вӗсен шутӗнче аслисем те ачасем те пулчӗҫ. Ушкӑнсем пуҫсӑр уйрӑм юрӑҫсем те хутшӑнчӗҫ.
Пултарулӑх ҫуртне килнӗ хӑнасене ҫак ушкӑнсемпе юрӑҫсем хӑйсен юрри-ташшипе савӑнтарчӗҫ:
* районти халӑх пултарулӑхӗн ҫурчӗ ҫумӗнчи «Трак ен» ятлӑ фольклор ансамблӗ (ертӳҫи Никоноров Н.М.);
* Чатукасси канупа вӑйӑ центрӗ ҫумӗнчи «Телей» ятлӑ фольклор ансамблӗ (ертӳҫи Николаева В.А.);
* Шывпуҫри канупа вӑйӑ ҫурчӗ ҫумӗнчи «Кӑйкӑр» фольклор ансамблӗ (ертӳҫи Егорова Л.П.);
* Упинчи канупа вӑйӑ ҫурчӗ ҫумӗнчи ача-пӑча фольклор ушкӑнӗ (ертӳҫисем — Борисова Г.В., Васильева В.В.);
Курма килнисене уйрӑмах «Телей» ушкӑнпа пӗчӗк Марина Ефимовӑн (5 ҫулта, Чатукасси канупа вӑйӑ центрӗ) тата Геннадий Гурьевӑн юррисем кӑмӑла кайрӗҫ.
Пуш уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Красноармейскинче черетлӗ 11-мӗш «Шетмӗпе Ҫавал кӗввисем» фестиваль иртрӗ.
Фестивале Красноармейски районӗн администраци пуҫлӑхӗн ҫумӗ Н.И. Антонов уҫрӗ. Тивӗҫлӗ ҫынсене тӗрлӗ хутсемпе парнесем парса тухнӑ хыҫҫӑн концерт пуҫланчӗ. Конкурса хутшӑнакансем 4 сехет хушшинче 40 юрӑ патнелле юрласа пачӗҫ — пурин те тенӗ пекех пӗрремӗш вырӑна йышӑнас кӑмӑл пысӑк пулчӗ.
Те вӗсен районӗнчи ушкӑнсемпе юрӑҫсем пӗрремӗш вырӑна йышӑнманнине пула, те урӑх сӑлтава пула ҫӗнтерӳҫӗсен ячӗсене вӗсен сайтӗнче тупма йывӑр. Мӗнех, шыраса пӑхар.
* Чи чаплӑ хор произведенийӗ: ку номинацире кам мала тухни паллӑ мар;
* Вокал ушкӑлӗ валли ҫырнӑ чи чаплӑ произведени — маларах асӑнтӑмӑр ӗнтӗ, ку номинацире Шупашкар районӗнчи Анатолий Печников ҫӗнтернине;
* Пӗччен юрлакан валли ҫырнӑ чи чаплӑ произведени: кунта кам мала тухни паллӑ мар;
* Ача-пӑча валли ҫырнӑ чи чаплӑ произведени: кунта тахӑшӗ малал тухнӑ ӗнтӗ, паллӑ мар;
* Халӑх юррине чи лайӑх илемлетни: ку номинацире те кам мала тухни паллӑ мар;
* Чи лайӑх юрлакан хор: тахӑш хорӗ лайӑхрах юрланӑ ӗнтӗ.
Кая юлса та пулин ҫак хыпара сире пӗлтерес: паян (пуш уйӑхӗн 28-мӗшӗнче) Красномармейскинчи Халӑх пултарулӑх ҫуртӗнче «Шетмӗпе Ҫавал кӗввисем» кункурсӑн иккӗмӗш пайӗ иртет. Вӑл шӑп та лӑп 18 сехетре паян пуҫланнӑ. Конкурса Шетмӗпе Ҫавал юханшывсем тӑрӑхӗнче вырнаҫнӑ районсенчи пултарулӑх ушкӑнӗсем хутшӑнаҫҫӗ Вӑл тӑрӑха Элӗк, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Канаш, Красноармейски, Ҫӗмӗрле, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш районӗсем кӗреҫҫӗ — ҫур республика!
Конкурсӑн пӗрремеш пайӗ иртнӗ ӗнтӗ — вӑл кашни районта пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче пулнӑ. Кашни районтан чи лайӑх ушкӑна суйласа илсе вӗсене иккӗмӗш пайне кӗртеҫҫӗ.
Красноармейски районӗнче ҫулталӑк вӗрентевҫине 1992 ҫултанпах суйлаҫҫӗ. Унтанпа нумай вӑхӑт иртрӗ — кашни ҫул чи лайӑх вӗрентевҫӗне суйлама районти вӗрентӳ системин чи лайӑххисем пуҫтарӑнаҫҫӗ. Чи сумлисенчен ыттисем яланах вӗренме, вӗсен шайне ҫитме тӑрӑшаҫҫӗ.
Кӑҫалхи конкурс «Ҫирӗп кӗлеткере ҫирӗп ӑҫ» ятпа иртрӗ. Конкурса ҫавна май ҫак тӗллеве ҫирӗп тытса пырса верентекен вӗрентӳҫӗсем хутшӑнчӗҫ. Пурӗ районти 9 шкултан пулчӗҫ вӗсем.
Пушӑн 28-мӗшӗнче вара район администрацийӗн вӗрентӳ пайӗн информаципе методика пӳлӗмӗнче конкурса пӗтӗмлетсе унта хутшӑннӑ вӗрентӳҫӗсене саламларӗҫ.
* Алманч шкулӗн пуҫламӑш классен вӗрентӳҫи Антонина Леонидовна Николаева «Шыраса тупнӑ методика» номинацире ҫӗнтерчӗ.
* Красноармейскинчи 2-мӗш шкулта математикӑна вӗрентекен Надежда Владимировна Андреева «Пултаруллӑ проект» номинацине тивӗҫрӗ.
* Пикшик шкулӗн пуҫламӑш классен вӗрентӳҫи Наталия Эдуардовна Тихонова «Педагогика импровизацийӗсем» номинацине тивӗҫрӗ.
+12.3 °C